ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ : ਭਾਰਤੀ ਮੂਲ ਦੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਸ 5 ਜੂਨ ਨੂੰ ‘ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ’ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ‘ਚ ਪੁਲਾੜ ਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਈ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕ ਹੋਰ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਬੁਸ਼ ਵਿਲਮੋਰ ਵੀ ਸੀ, ਜੋ ਮਿਸ਼ਨ ਕਮਾਂਡਰ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੁਲਾੜ ਸਟੇਸ਼ਨ (ISS) ‘ਤੇ ਲਗਭਗ 8 ਦਿਨ ਬਿਤਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਾਪਸ ਆਉਣਾ ਸੀ, ਪਰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੋਵੇਂ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਆਏ ਹਨ। ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਬੋਇੰਗ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਵੀ ਧੋਖਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਸ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵਾਪਸੀ ਲਈ ਦੁਆਵਾਂ ਮੰਗੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਰਾਹੀਂ ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਜ਼ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਪੇਸ ਸਟੇਸ਼ਨ (ਆਈ. ਐੱਸ. ਐੱਸ.) ਪਹੁੰਚੀ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਜਹਾਜ਼ ਕੰਪਨੀ ਬੋਇੰਗ ਨੇ ਵਿਕਸਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਂ ‘ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ’ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਕੰਪਨੀ ਇਸ ਨੂੰ ‘ਸਪੇਸ ਕੈਪਸੂਲ’ ਵੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਬੋਇੰਗ ਨੇ ਇਸ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੂੰ ਅਮਰੀਕੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਨਾਸਾ ਦੇ ਵਪਾਰਕ ਪੁਲਾੜ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਈ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ, ‘ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ’ ਨੂੰ ਨਾਸਾ ਅਤੇ ਬੋਇੰਗ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, 5 ਜੂਨ ਨੂੰ ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮਾਨਵ ਸੰਚਾਲਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਸ ਬੁਸ਼ ਵਿਲਮੋਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਆਈ.ਐਸ.ਐਸ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋਏ ਸਨ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਇਹ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤਾਂ ਇਸ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀਲੀਅਮ ਗੈਸ ਲੀਕ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਕ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ, ਬੋਇੰਗ ਦੇ ਇੰਜੀਨੀਅਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਂਚਿੰਗ ਦੌਰਾਨ ਗੈਸ ਲੀਕ ਹੋਣ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸੀ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਸਮਝੀ, ਪਰ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ‘ਚ 4 ਹੋਰ ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਹੀਲੀਅਮ ਗੈਸ ਲੀਕ ਹੋਣ ਲੱਗੀ।
ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਸਪੇਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਡੌਕ ਕਰਨ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਦੇ ਥ੍ਰਸਟਰ ਵੀ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਗਏ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਨਾਸਾ ਅਤੇ ਬੋਇੰਗ ਹੁਣ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜ ਵਿੱਚੋਂ ਚਾਰ ਥ੍ਰਸਟਰਾਂ ਦੀ ਮੁਰੰਮਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਨਾਸਾ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਅਜਿਹਾ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ‘ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ’ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਵਿਲੀਅਮਸ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਸਾਥੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀ ਇਸ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਤੋਂ ਧਰਤੀ ‘ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਫਿਲਹਾਲ ਏਜੰਸੀ ਸਾਰੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੀ ਤਹਿ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਫਲਾਈਟਾਂ ‘ਚ ਗੈਸ ਕਿਉਂ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਲੀਕ ਹੋਈ ਅਤੇ ਥਰਸਟਰ ਫੇਲ੍ਹ ਕਿਉਂ ਹੋਏ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਨੂੰ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਾਹਰਾਂ ਦੀ ਰਾਏ ਨਾਸਾ ਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਉਲਟ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਟਾਰਲਾਈਨਰ ਵਿੱਚ ਹੀਲੀਅਮ ਗੈਸ ਦਾ ਲੀਕ ਹੋਣਾ ਇੱਕ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਗੈਸ ਲੀਕ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਅਤੇ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਉਡਾਣ ‘ਤੇ ਅੱਗ ਲੱਗਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸੁਨੀਤਾ ਵਿਲੀਅਮਸ ਅਤੇ ਵਿਲਮੋਰ ਦੀ ਜਾਨ ਵੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਮਾਹਿਰ ਨਾਸਾ ਨੂੰ ਵੀ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿਚ ਪਾ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਏਜੰਸੀ ਨੇ ਲਾਂਚਿੰਗ ਸਮੇਂ ਹੀਲੀਅਮ ਗੈਸ ਦੇ ਲੀਕ ਹੋਣ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾ ਲਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਇੰਨਾ ਵੱਡਾ ਜੋਖਮ ਕਿਉਂ ਉਠਾਇਆ ਅਤੇ ਇਸ ਤੱਥ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਛੁਪਾਇਆ ਗਿਆ?
