ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਭਾਰਤ ‘ਚ ਚਾਹ ਇਕ ਬੇਹੱਦ ਮਸ਼ਹੂਰ ਡਰਿੰਕ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਹਰ ਉਮਰ ਅਤੇ ਵਰਗ ਦੇ ਲੋਕ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ, ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਦੋ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪੈਕੇਜਡ ਚਾਹ ਕੰਪਨੀਆਂ – ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਯੂਨੀਲੀਵਰ ਲਿਮਟਿਡ (Hindustan Unilever Limited),(ਐਚ.ਯੂ.ਐਲ.) ਅਤੇ ਟਾਟਾ ਕੰਜ਼ਿਊਮਰ ਪ੍ਰੋਡਕਟਸ ਲਿਮਿਟੇਡ (TCPL) – ਨੇ ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਬਿਜ਼ਨੈੱਸ ਟੂਡੇ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਇਹ ਵਾਧਾ ਚਾਹ ਦੇ ਘਟਦੇ ਸਟਾਕ ਅਤੇ ਵਧਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਧਾ ਸੁਪਰਮਾਰਕੀਟਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਣ ਵਾਲੀ ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰੇਗਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਪੈਸੇ ਖਰਚਣੇ ਪੈ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਣ ਦਾ ਕਾਰਨ
ਐਚ.ਯੂ.ਐਲ. ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਸੀਜ਼ਨ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਧੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਅਸਰ ਚਾਹ ਦੀ ਖਰੀਦ ਕੀਮਤ ‘ਤੇ ਪਿਆ ਹੈ। ਚਾਹ ਇੱਕ ਕਮੋਡਿਟ ਲਿਕਵਡ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੀ ਵਸਤੂ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਕੰਪਨੀਆਂ ਲਈ ਇਸ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਦੀ ਸਹੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਐਚ.ਯੂ.ਐਲ. ਨੇ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ‘ਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਗਾਹਕਾਂ ਅਤੇ ਮੁਨਾਫੇ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ‘ਚ ਰੱਖ ਕੇ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ ਬਦਲਾਅ ‘ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਗੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ‘ਤੇ ਟਾਟਾ ਕੰਜ਼ਿਊਮਰ ਪ੍ਰੋਡਕਟਸ ਵੱਲੋਂ ਕੋਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਚਾਹ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ
ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਯੂਨੀਲੀਵਰ ਅਤੇ ਟਾਟਾ ਖਪਤਕਾਰ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਚਾਹ ਦੀ ਵਿਕਰੀ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹੈ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਚਾਹ ਦਾ ਐਚ.ਯੂ.ਐਲ. ਦੀ ਕੁੱਲ ਕਮਾਈ ਦਾ ਲਗਭਗ 25 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਹਿੱਸਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਟਾਟਾ ਕੰਜ਼ਿਊਮਰ ਪ੍ਰੋਡਕਟਸ ਦੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦਾ 58 ਫੀਸਦੀ ਹਿੱਸਾ ਚਾਹ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਦੋਵਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਚਾਹ ਦੀ ਆਮਦਨੀ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਜਨਤਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਾਉਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦਾ ਚਾਹ ਦੇ ਵਪਾਰ ‘ਤੇ ਕਿੰਨਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਵੇਗਾ। ਟਾਟਾ ਖਪਤਕਾਰ ਟਾਟਾ ਟੀ, ਟੈਟਲੀ, ਟੀਪਿਗਸ ਅਤੇ ਟਾਟਾ ਸਟਾਰਬਕਸ ਵਰਗੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬ੍ਰਾਂਡਾਂ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਜਦੋਂ ਕਿ ਲਿਪਟਨ, ਤਾਜ ਮਹਿਲ, ਬਰੂਕ ਬਾਂਡ ਅਤੇ ਬਰੂ ਵਰਗੇ ਬ੍ਰਾਂਡ ਐਚ.ਯੂ.ਐਲ. ਦੇ ਅਧੀਨ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ
ਆਸਾਮ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਚਾਹ ਉਤਪਾਦਕ ਰਾਜ ਹਨ, ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਇਸ ਸਾਲ ਘਟਿਆ ਹੈ। ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਜੁਲਾਈ ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਚਾਹ ਦਾ ਕੁਲ ਉਤਪਾਦਨ 13 ਫੀਸਦੀ ਘੱਟ ਕੇ 5.53 ਲੱਖ ਟਨ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਮੀ ਦਾ ਅਸਰ ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਤੇ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੰਡੀਅਨ ਟੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਨੀਲਾਮੀ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ 21 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 12 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਚਾਹ ਦੀ ਕੀਮਤ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 255 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋ ਅਤੇ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 118 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਕਿਲੋਗ੍ਰਾਮ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਟਾਟਾ ਅਤੇ ਐਚ.ਯੂ.ਐਲ. ਵਰਗੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਚਾਹ ਦੀ ਖਰੀਦ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਘਟਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਮੁਨਾਫੇ ‘ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪਿਆ ਹੈ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਟਾਟਾ ਹੁਣ ਨਿਲਾਮੀ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਿੱਧੇ ਖੇਤਾਂ ਤੋਂ ਚਾਹ ਖਰੀਦਣ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੀ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਮਜਬੂਰੀ
ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਵਧਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਟਾਟਾ ਕੰਜ਼ਿਊਮਰ ਪ੍ਰੋਡਕਟਸ ਹੁਣ ਚਾਹ ਖਰੀਦਣ ਲਈ ਪਹਿਲੇ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ 23 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ ਐਚ.ਯੂ.ਐਲ. 45 ਫੀਸਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਰਚ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਮੁਨਾਫਾ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਾਉਣੀਆਂ ਪੈ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੀਮਤਾਂ ‘ਚ 1 ਤੋਂ 3 ਫੀਸਦੀ ਦਾ ਵਾਧਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਗਾਹਕਾਂ ‘ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਸਰ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗਾ ਪਰ ਜੇਕਰ ਇਹ ਵਾਧਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਚਾਹ ਦੀ ਮੰਗ ‘ਤੇ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕਈ ਪ੍ਰੀਮੀਅਮ ਬ੍ਰਾਂਡ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਆਪਣੀ ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਾ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਾਉਣ ਵੇਲੇ ਆਪਣੇ ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਅਤੇ ਗਾਹਕਾਂ ਦੀ ਜੇਬ ਦੋਵਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੇ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚ ਹਲਚਲ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਚਾਹ ਦੀ ਵਧਦੀ ਕੀਮਤ ਅਤੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਕੀਮਤਾਂ ਵਧਾਉਣ ਦੀ ਮਜਬੂਰੀ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਸੁਪਰਮਾਰਕੀਟਾਂ ‘ਚ ਚਾਹ ਖਰੀਦਣ ‘ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪੈਸੇ ਖਰਚ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਦਿਨਾਂ ‘ਚ ਚਾਹ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ‘ਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਦਲਾਅ ਲਿਆ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕੀਮਤ ਦੀ ਰਣਨੀਤੀ ‘ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
