ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਅੱਜ ਯਾਨੀ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ-ਐੱਨ.ਸੀ.ਆਰ. (Delhi-NCR) ‘ਚ ਭੂਚਾਲ (The Earthquake) ਦੇ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ 5.8 ਦਰਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕ ਘਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਗਏ ਅਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਆਪਣੇ ਦਫ਼ਤਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਆ ਗਏ। ਇਹ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਭੂਚਾਲ ਕਾਰਨ ਕਿਸੇ ਜਾਨੀ ਜਾਂ ਮਾਲੀ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਕੋਈ ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸੀ।
ਭੂਚਾਲ ਉਦੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਧਰਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਪਲੇਟਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਰਗੜਦੀਆਂ ਹਨ, ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਉੱਪਰ ਚੜ੍ਹ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਧਰਤੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੁੱਲ ਸੱਤ ਟੈਕਟੋਨਿਕ ਪਲੇਟਾਂ ਹਨ, ਜੋ ਲਗਾਤਾਰ ਘੁੰਮਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਲੇਟਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹਿੱਲਣ ਕਾਰਨ ਜ਼ਮੀਨ ਹਿੱਲਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਭੂਚਾਲ ਕਹਿੰਦੇ ਹਾਂ।
ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਨੂੰ ਮਾਪਣ ਲਈ ‘ਰਿਕਟਰ ਸਕੇਲ’ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ‘ਰਿਕਟਰ ਮੈਗਨੀਟਿਊਡ ਸਕੇਲ’ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਮਾਨਾ 1 ਤੋਂ 9 ਤੱਕ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ 1 ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਉੱਥੇ ਘੱਟ ਊਰਜਾ ਛੱਡੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ 9 ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਊਰਜਾ ਛੱਡੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਖਤਰਨਾਕ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਭੂਚਾਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ, ਜਿਸ ਨੂੰ ‘ਐਪੀਸੈਂਟਰ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਊਰਜਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਝਟਕੇ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਥਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੁੰਦੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਭੂਚਾਲ ਦੀ ਤੀਬਰਤਾ ਰਿਕਟਰ ਪੈਮਾਨੇ ‘ਤੇ 7 ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ 40 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੇ ਘੇਰੇ ‘ਚ ਭੂਚਾਲ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਝਟਕੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
