ਪਟਨਾ: ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਅੱਜ ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ (Govardhan Puja) ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਧੂਮਧਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ ਨੂੰ ਅੰਨਕੂਟ ਪੂਜਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹਰ ਸਾਲ ਕਾਰਤਿਕ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਪਦਾ ‘ਤੇ ਇਹ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਿਅਕਤੀ ‘ਤੇ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ 56 ਭੇਟਾ ਚੜ੍ਹਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਘਰ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ ਗੋਹੇ ਤੋਂ ਗੋਵਰਧਨ ਪਰਬਤ, ਗਊਆਂ ਅਤੇ ਗਵਾਿਲਆਂ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਬਣਾ ਕੇ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਛਵੰਜਾ ਭੇਟਾ ਭੋਜਨ ਵਰਤਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਅੰਨਕੂਟ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਵੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ‘ਅੰਨਕੂਟ ਪੂਜਾ’ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਇੰਦਰ ਦੇ ਹੰਕਾਰ ਨੂੰ ਚਕਨਾਚੂਰ ਕਰਕੇ ਬ੍ਰਿਜ ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ ‘ਤੇ ਗੋਵਰਧਨ ਪਹਾੜ ਅਤੇ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਗੋਵਰਧਨ ਪਰਬਤ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਫਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੋਬਰ ਨਾਲ ਗੋਵਰਧਨ ਪਰਬਤ ਬਣਾ ਕੇ ਜਲ, ਮੌਲੀ, ਰੋਲੀ, ਚਾਵਲ, ਫੁੱਲ, ਦਹੀਂ ਅਤੇ ਦੀਵੇ ਜਗਾ ਕੇ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਗਊਆਂ ਦੀ ਵੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਗਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮਠਿਆਈਆਂ ਖੁਆਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਰਤੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਗੋਬਰ ਤੋਂ ਗੋਵਰਧਨ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸ ਨੂੰ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਸਜਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਪੂਜਾ ਵਿੱਚ ਧੂਪ, ਦੀਵਾ, ਦੁੱਧ, ਨਵੇਦਿਆ, ਜਲ, ਫਲ, ਖੀਲ, ਬਾਤਾਸ਼ਾਹ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੋਵਰਧਨ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇ ਦਿਨ ਮਥੁਰਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਗੋਵਰਧਨ ਪਰਬਤ ਦੀ ਪਰਿਕਰਮਾ ਕਰਕੇ ਮੁਕਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ, ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਗੋਵਰਧਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ। ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ ਵਿੱਚ ਗੋਧਨ ਅਰਥਾਤ ਗਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਕਵਾਨ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਲੋਕ ਘਰ ‘ਚ ਪੂਜਾ ਕਰਕੇ ਅੰਨਕੂਟ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
